U kunt op onze website namen vinden van personen die zich burger van de stad Nijmegen mochten noemen. Misschien was één van uw voorouders burger van Nijmegen?
Burgerrecht
Een burger vanaf de middeleeuwen tot 1811 was een persoon die rechten had verworven om binnen de stadspoorten te mogen wonen en zich burger te noemen. Burgerschap kon men kopen en in sommige gevallen werd het verleend. Bijvoorbeeld als iemand een hele goede vakman was en iets kon wat nog niemand in Nijmegen kon. Het burgerrecht was vererfbaar. Buiten de stad gaan wonen maakte een eind aan het recht.
Rechten en plichten
De burger genoot de bescherming van de stad en had het recht zijn beroep als zelfstandige uit te oefenen en lid te worden van een gilde. Hij kon functies bekleden in het bestuur van de stad en werd naar het recht van de stad berecht, ook bij strafbare feiten elders begaan. De burger had ook recht op ondersteuning door de stad. Als je oud en hulpbehoevend was, kon je worden opgenomen in het Oud Burgeren Gasthuis (OBG). Weeskinderen van burgers hadden het ook beter. Zij mochten naar het Burger Kinderen Weeshuis, waar ze over veel meer financiële middelen beschikten dan in het Armen-Kinder-Huis.
Burgers hadden ook plichten. Zo moest men bijvoorbeeld bijdragen aan het onderhoud van de stad, de stadsverdediging, de brandweer en men betaalde belasting.
Kleinburger en grootburger
Er bestond het kleinburgerrecht en het grootburgerrecht. Het eerste was voorwaarde voor verkrijging van het laatste. Het kleinburgerrecht was bedoeld voor hen die lid wilden worden van een gilde of op een andere manier in de stad werkzaam wilden zijn. Het grootburgerrecht was er voor hen die bij de uitoefening van hun beroep gebruik wensten te maken van de voorrechten op tollen, die andere steden of landen aan Nijmegen hadden verleend.
Burgerboeken
Wie het recht had om zich burger te noemen werd bijgehouden in burgerboeken. Het oudste burgerboek van Nijmegen dateert uit 1337. Ook vindt u het verlenen van burgerrecht terug in de verslagen van de raad en in de archieven van het Oud Burgeren Gasthuis.
Zoeken naar burgers
Dankzij promotieonderzoek verricht door de latere gemeentearchivaris Jan Schimmel (1929-1980) en de daaruit voortvloeiende publicaties Burgerrecht te Nijmegen: 1592-1810: Geschiedenis van de verlening en burgerlijst (1966) en het Burgerboek van Nijmegen 1336-1591 (1976), weten we vrij nauwkeurig aan wie er tot 1811 allemaal het burgerrecht van Nijmegen is verleend. De meer dan 11.000 namen zijn te doorzoeken via onze Digitale Studiezaal.
U kunt zoeken naar burgers via het zoekscherm Personen en locaties. Vul bij 'Persoon' de naam in en selecteer bij ‘Bron’ (helemaal onderaan) 'Burgerlijsten, 1337-1810’. Eventueel kunt u ook een periode opgeven. Let u er wel op dat de spelling van een naam in deze burgerlijsten kan variëren.