In 1928 wordt in Nijmegen de N.V. Kunstzijdespinnerij de Nyma opgericht. Het archief is nu in te zien in het Regionaal Archief Nijmegen. De fabriek is aanvankelijk gespecialiseerd in het vervaardigen van kunstzijde uit cellulose. Een ander belangrijk product is vanaf 1948 natrium-carboxymethylcellulose (CMC).

Rayongaren

In de negentiende eeuw is een proces ontwikkeld waarbij uit houtpulp afkomstige cellulose, viscose wordt gewonnen. Een stroperig goedje dat vervolgens wordt gebruikt om rayongaren van te spinnen. Van rayongaren kun je een stof weven die glanst en voelt als zijde. Daarnaast wordt in de bandenindustrie rayongaren gebruikt om rubber te verstevigen. Bij de productie van rayon is veel water nodig. Vandaar de gekozen locatie aan de Waal.

Voorbeeld van kunstzijde gesponnen door de Nyma

Nymcel

Door de ontwikkeling van kunstrubber voor de bandenindustrie wordt de afzetmarkt voor rayongaren na de Tweede Wereldoorlog steeds kleiner. De directie van Nyma gaat op zoek naar nieuwe producten voor hun grondstoffen. Een daarvan is natrium-carboxymethylcellulose (CMC). CMC wordt onder andere in de levensmiddelenindustrie gebruikt als verdikkingsmiddel en stabilisator. Bijvoorbeeld bij de fabricage van consumptie-ijs. Het product krijgt de naam Nymcel. In deze tijd breidt het bedrijf zich uit met de karakteristieke booghallen.

Nymbands en Nymplex

In de jaren 50 ontwikkelt men viscose krimpcapsules (Nymbands) voor het afsluiten en verzegelen van flessen. Daar komt na 1960 nog de fabricage van polyethyleen-monofilamenten (Nymplex) bij. Een sterk kunsttouw dat bijvoorbeeld gebruikt kan worden voor het vervaardigen van scheepstrossen of visnetten.

 

Promotiemateriaal voor het product Nymbands

Doorstart

Als de markt voor rayongaren in de jaren 60 volledig instort moet het bedrijf in 1969 zijn deuren sluiten. In 1970 maakt men een doorstart onder de naam Nyma N.V. Besloten wordt alleen nog maar Nymcel en Nymplex te produceren.

Na enkele keren van eigenaar te zijn veranderd komt het bedrijf in 1986 in Finse handen. Dat betekent het einde van de naam Nyma. Het bedrijf gaat in de oorspronkelijk gebouwen verder onder de naam Metsä-Serla. De na-oorlogse booghallen worden afgestoten. Hier vestigt zich de Vliegasfabriek Vasim. Dat bedrijf maakt kunstgrind uit vliegas. Daarbij komt veel stof vrij. De aangrenzende woonwijk heeft hier veel hinder van. Na aanhoudende protesten stopt het bedrijf in 2000. Kunstenaars nemen hun intrek in de verlaten gebouwen, onder de naam Cultuurspinnerij Vasim.

CP Kelco

In 1996 verkoopt Metsä-Serla de fabriek aan de Noors-Zweedse investeringsmaatschappij Industri Kapital, die de groep fabrieken verder exploiteert onder de naam Noviant. In 2001 wordt de Noviant-groep verkocht aan de Amerikaanse J.M. Huber Corporation, die in 2004 een vergelijkbare groep fabrieken verwerft met de overname van het Amerikaans-Deense CP Kelco. De J.M. Huber Corporation voegt in 2005 Noviant en CP Kelco samen onder de naam van de laatste. Nadat een bedrijfsbrand in 2009 het machinepark verwoest  wordt de fabriek stilgelegd en de productie verplaatst naar China en Finland.

Nyma de nieuwe Honig

Nu, na meer dan 30 jaar keert de naam Nyma terug op de plaats waar het ooit allemaal begon. Bedrijven die nu nog tijdelijk gevestigd zijn in het Honig-complex verhuizen naar het terrein van de Vasim, de Nyma-fabrieken en de bogen onder de Oversteek. Daar krijgen ze een permanente plek. De voormalige Honigfabrieken moeten plaats maken voor woningbouw. Er zijn plannen om de grote gele silo en de oude bakstenen gebouwen te laten staan.

Hotspot

De Nyma wordt de nieuwe hotspot voor Nijmegen-west. Bewoners, huidige en nieuwe gebruikers van het complex hebben laten weten dat ze positief tegenover de nieuwe plannen staan. Het hele gebied zal door de gemeente aangepakt worden. De markante watertoren en fabriekshallen zullen worden opgeknapt. Zo krijgt de Nyma 90 jaar na zijn oprichting een nieuw leven.

Archief 817 Collectie Kunstzijdespinnerij Nyma N.V. en opvolgers (1914) 1928 - 2007 (2013)

Bronnen: Huis van de Nijmeegse Geschiedenis. De Gelderlander. In de buurt. Toen in Nijmegen.

Kijk hier voor alle blogs van het RAN.