Momenteel worden de archieven van het Stedelijk Gymnasium beter toegankelijk gemaakt. In deze archieven zaten ook stukken van de Kwartierlijke Akademie, de zeventiende-eeuwse universiteit van Nijmegen. Die zijn nu digitaal beschikbaar gekomen.
Oprichting van de Kwartierlijke Akademie
In 1648 was Harderwijk boven Nijmegen verkozen als eerste universiteitsstad in Gelre. Daar waren het Nijmeegse stadsbestuur en de elite niet blij mee, want zij vonden dat deze eer hun eigen stad toekwam. Daarom ontstond het idee om zelf een universiteit te stichten: in 1656 werd de Illustere School verheven tot universiteit. De andere kwartieren van Gelre erkenden deze universiteit echter niet, wat ook betekende dat diploma’s van de Kwartierlijke Akademie niet golden in de andere Kwartieren van Gelre (vandaar ook de naam).
Geruchten over professor Soudan
Het hielp de reputatie van de kersverse universiteit niet dat in 1660 ernstige roddels rondgingen over een van haar professoren: Guillaume Soudan. Hij was predikant van de Waalse Gemeente en vanaf 1655 hoogleraar in de filosofie in Nijmegen. In 1656 trouwde hij met Sara van Benthem, de dochter van een belangrijk ambtsman. In april 1660 beklaagde professor Soudan zich bij het stadsbestuur over "d’aller swaarste laster die de Helle in langen tijt tegens een uwer seer ootmoedige [nederige] en getrouwe dienaren, tegens een bedienaer des evangeliums uijtgespogen heeft".
Overspel
Het gerucht luidde dat professor Soudan overspel zou hebben gepleegd met Marie Mulié, de echtgenote van een Franse huurling. Hij zou met haar "in een kelder in de straat de Notte gast genaemt gevallen souden wesen". Professor Soudan beschreef zorgvuldig de feiten: Marie kwam inderdaad regelmatig op bezoek bij zijn vrouw Sara en hun dienstmeid. Alleen kwam hij erachter dat Marie "malle Stadts nieuwtjes en klappernij" verspreidde. Dit schaadde de reputatie van zijn huishouden, dus was hij "als een duijvel van [zijn] kamer gekomen" en had hij Marie "gewaarschouwt, berispt en bestraft". Kortom, de professor ontkende alles.
Vlucht uit Nijmegen
Toch ontvluchtte professor Soudan de stad kort nadat Maries echtgenoot een aanklacht tegen hem had ingediend. Marie vluchtte ook, zonder haar zes kinderen. Het stadsbestuur verbande alsnog zowel Soudan als zijn vermeende minnares. In 1661 werd hij ontslagen als predikant, en in 1663 compleet uit de kerk gezet. Een officieel ontslag als hoogleraar van de Kwartierlijke Akademie is ons niet bekend. Soudan verbleef tijdelijk in Londen en vestigde zich daarna in Schiedam, waar vergelijkbare geruchten rondgingen. Hij zou nooit meer terugkeren naar Nijmegen.
Verval van de Kwartierlijke Akademie
Vanaf 1665 kwamen er steeds minder studenten naar de Kwartierlijke Akademie. Door de pest, de Franse inval van 1672 en uiteindelijk het vertrek van de laatste hoogleraar, oud-student Gerard Noodt, bloedde de universiteit dood. Van een officiële opheffing is niks bekend. Nijmegen moest het zonder universiteit doen tot 1923, toen de huidige Radboud Universiteit werd geopend.
Meer lezen
De archiefstukken van de Kwartierlijke Akademie kunt u bekijken via de Digitale Studiezaal. In diverse jaarboeken van de historische vereniging Numaga is er gepubliceerd over de Kwartierlijke Akademie. Die artikelen zijn digitaal in de bibliotheekcollectie te vinden.