In de maand oktober staat in het kader van Ongekend een tentoonstelling over de sanering van de Benedenstad in het Archief & Huis van de Nijmeegse Geschiedenis. De tentoonstelling steunt voor het grootste deel op archiefmateriaal, dat we deels online hebben gezet, in aanvulling op de omvangrijke fotocollectie die aan de geschiedenis van de Benedenstad relateert.
Begin 20ste eeuw
Zo blijkt uit rapporten van de ingenieur en architect Jan Jacob Weve dat de problemen qua huisvesting al eind 19e eeuw groot waren. De slechte toestand van delen van de Vleeshouderstraat, Steenstraat en Strikstraat worden onverbloemd door hem beschreven. ''Nos. 67 en 69 De woningen zijn van tijd tot tijd onbewoonbaar door den stank van een daaronder gelegen paardenstal, uitkomend in de Steenstraat''. Benieuwd? Rapport van een onderzoek naar den woningtoestand te Nijmegen in de jaren 1900 - 1903 is nu integraal te lezen in onze Digitale Studiezaal (link). Ook films kunnen een beeld geven van het leven uit die tijd.
S.O.S.
Na de komst van de Waalbrug verslechterde de situatie verder. Op 6 juli 1938 werd de 'Burgerij Commissie Saneering Oude Stad' (S.O.S.) opgericht. De commissie vraagt verschillende bekende architecten, zoals Granpré Molière, om ontwerptekeningen in te dienen voor het gebied tussen grofweg het Valkhof en de Grotestraat. Door de Tweede Wereldoorlog belanden deze plannen in de ijskast. Een deel van de correspondentie van 'S.O.S.' is ingescand en te lezen in de Digitale Studiezaal (collectie Sliepenbeek, link). Ook een van de tekeningen bekijkt u in de Digitale Studiezaal.
Na de oorlog
In de jaren na de Tweede Wereldoorlog worden er vele rapporten opgesteld over de situatie in de Benedenstad. Er wordt gesproken over 'onmaatschappelijken' en de mensen zouden uit de Benedenstad 'verplaatst' moeten worden. Voor een deel gebeurt dat ook, maar begin jaren '70 keert het tij. De burger wordt mondiger en verenigt zich in het Buurtcomité Benedenstad.
Buurtcomité Benedenstad
Aan de inzet van velen is het vervolgens te danken dat de oorspronkelijke bewoners terug kunnen keren in de Benedenstad. Er wordt sociale woningbouw bijgebouwd en panden die op de nominatie stonden 'gesaneerd' te worden, blijven gespaard. In 1982 geeft de Gemeente Nijmegen een brochure uit over de totstandkoming van de herbouw van de Benedenstad in samenwerking met bewoners, woningcorporaties architectenbureau en bouwonderneming. Ook die bekijkt u in de Digitale Studiezaal. Het archief van het Buurtcomité is in te zien in de studiezaal, Mariënburg 27, tijdens openingstijden (dinsdag t/m vrijdag, 11.00 - 17.00 uur). Klik hier voor de inventaris.
De tentoonstelling is tot en met 31 oktober 2022 gratis te bezoeken tijdens openingstijden. Wilt u meer weten over de Benedenstad? En/of hulp bij het zoeken in de archieven? Loop naar de balie van de studiezaal of stuur een mail aan Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. en we helpen u graag verder. Kijk hier voor alle blogs van het RAN.