Er werken bij het Regionaal Archief Nijmegen 50 vrijwilligers. Eén van hen is Marlene Hoogeveen. Vandaag vertelt zij haar verhaal.
Vooroordeel
Vrijwilligers zijn (veelal) “pensionado’s” of mensen zonder vast werk die graag nog wat bezig zijn?
De waarheid is heel vaak anders...
Vandaag ontdekte ik dat ik al meer dan 16 jaar als vrijwilliger aan het Regionaal Archief ben verbonden. Toen ik eind vorige eeuw gefascineerd raakte door het boekbinden, cursussen ging volgen en kans wilde maken op een plaats bij de restauratieopleiding voor boek en papier, vroeg ik aan restaurator Willemien Jansen of ik een tijdje mocht meelopen om een indruk van het vak te krijgen. Het Archief zat destijds sinds kort in het huidige gebouw aan de Mariënburg, met een prachtig restauratieatelier.
Gekwalificeerd amateur
De rest is geschiedenis. (Geschiedenis en het Archief gaan goed samen!) Na mijn opleiding, met een vaste deeltijdbaan in een aanverwante branche die ik niet wilde loslaten bleef ik als gekwalificeerd amateur een dagdeel in de week komen om mee te helpen en meer ervaring op te doen. Rustig en geconcentreerd werken.
Reversibel
Wat houdt dat werk in? Een heel belangrijk aspect is de zorg voor de collectie van het Archief: het conserveren en raadpleegbaar houden van de stukken waarvoor het Archief verantwoordelijk is.
Simpel gesteld kun je zeggen dat ik scheuren herstel en boeken (weer) in de band zet. Door de diversiteit in materialen zoals de verschillende soorten papier, perkament en andere oude informatiedragers zijn daarvoor meerdere technieken nodig. Uitgangspunt is dat alles wat er in het atelier gebeurt “reversibel “ is, dat wil zeggen dat men later, indien nodig , op grond van nog meer kennis en inzicht huidige restauraties kan terugdraaien.
Plakband
Kent u dat? Een boek waarvan een bladzijde losligt die jaren geleden is vastgezet met simpel plakband? Het plakband laat deels los, het papier wordt geel, het restant plakt enorm en de schade is zo mogelijk nog groter. Niet doen dus. Maar ja, men wist niet beter… Zo gaat het soms ook in de restauratie, al weten we gelukkig ook al heel lang hoe we het in ieder geval niet moeten doen.
Estourgie
Op dit moment is het Archief bezig met de conservering van een groot aantal ontwerptekeningen van de Nijmeegse architect Charles M. F. H. Estourgie. Het zeer kwetsbare doorzichtige papier heeft jarenlang opgevouwen gelegen, terwijl we nu tot het inzicht gekomen zijn dat het veel beter zou zijn de tekeningen vlak te bewaren. Het resultaat: tekeningen met vele scheurtjes aan de randen en scherpe vouwen die kunnen breken bij ondeskundig openvouwen. De door de restaurator deskundig gevlakte tekeningen worden o.a. door mij gerepareerd met speciaal voorbewerkt dun papier, waarop een lijmlaagje zit dat door warmte wordt geactiveerd.
Voldoening
Simpel gezegd: een ochtendje gespecialiseerd strijkwerk… zonder de noodzakelijke manuele vaardigheden, affiniteit met en kennis van het materiaal zou dat niet lukken. De voldoening als er aan het eind van de ochtend weer een (bijna) gave tekening ligt is echter met geen pen te beschrijven!
Vrijwilligers? De maatschappij kan niet meer zonder…